45
Sakaq, ishte shpalosur librarive edhe vëllimi i parë poetik “Tinguj Malesh”. U shkrua në shtyp, u fol në raportin e konferencës kombëtare të talenteve të reja dhe u intervistova në televizion. Pasioni im filloi të anonte nga letërsia. Por dhe vetë Liceu më kishte bërë të vendos një synim tjetër, më të madh. Me ardhjen e vjeshtës, u rendita në regjistrin e Fakultetit të Filologjisë, për degën gjuhë-letërsi shqipe. Veç kësaj, s’kishte mbetur në harresë as premtimi që pati marrë Klea në Stravaj. Sapo u çel e mesmja ekonomike mbrëmësore në Librazhd, emri i saj u rendit me të parët.
Ndodhi që kryetari Doda u transferua në Gramsh, ku e pësoi keq edhe vetë. Shkarkimi i tij i bujshëm u bë nga vetë Enveri. U gjet si shkak, ekspozimi i portretit të Hitlerit në dekoret e një grupi artistik të mbetura pas xhamave të shtëpisë së kulturës. Por do të zbulohej edhe një skandal i mëparshëm, me një aktore të Elbasanit, për të cilën e kishte mbrojtur shefi i policisë, vëllai i “Pykës”.
E dija, se sekretari Selenica nuk kishte qenë dakord atëherë, me largimin tim, shkatërrimtar për shtëpinë e kulturës. Por kompetencat e reja, që u ishin dhënë komiteteve ekzekutive, i kishin lënë Dodës dorë të lirë. Tani u ra dakord me kryetarin e ri, të më kalonin për ngritjen e muzeut. Me këtë zgjidhje, shmangeshin jo vetëm çmimet e larta të komunales, por edhe bëheshin pa pagesë të gjitha punët.
Ngritja e muzeut kërkonte njohuri historike, për të cilat duhej lexuar pareshtur. Njëherësh të vileshin materialet dokumentare, nga personat që i kishin konservuar prej vitesh dhe nga Arkivi i Shtetit. Me dy mësues historie, që shfletonin dosjet dhe me aparatin “Lajka” në dorë fotografuam gjithçka i duhej historisë së rrethit. Puna përgatitore tejet e lodhshme, rëndohej tani edhe nga përgatitjet e provimeve të shkollës së lartë.
Regjimi ditor arriti në vetëm katër orë gjumë dhe mosdalje thuajse me muaj në qytet. Me një këmbëngulje prej të çmenduri, prej 2 shkurtit, deri në 28 nëntor të atij viti, u arrit e pamundura. Vila e bukur e kohës së Zogut, në kodrën e qytetit, e rrëzuar nga tërmeti, u restaurua dhe u plotësua me të gjitha kërkesat e një muzeu bashkëkohor. Të ardhurit nga sektori i muzeumeve të ministrisë për inaugurim, krejt të befasuar, pyetën sekretarin: “E keni dekoruar? - Jo, se biografia...” “E keni shpërblyer? - S’kemi fonde” Atëherë ata ndërhynë në ministri, për një shpërblim modest, prej pesëmbëdhjetëmijë lekësh. Shumë e barabartë me dy rroga e gjysmë. Fill pas fjalës së sekretarit të parë, në inaugurim, ligjëroi me mirëdashje shefi i entuziazmuar i arsimit: “Ky muze është frutë i punës titanike të drejtorit të tij...”, duke e bërë fakt emërimin tim në atë detyrë. Sekretari u përtyp një çast, por s’kishte si e kthente mbrapsht gjylen e topit që lëshoi shef Kafexhiu.
Kështu mbeta i titulluar, i patrazuar, por edhe i papublikuar për disa kohë.
Me një leje të kondensuar katërditore, shkova në Sarandë për t’u çmallur me prindërit dhe vëllezërit. Kaluam me Agimin pak çaste të këndshme, duke mërmëritur anës detit për poezinë. Kishte botuar dy cikle në organet e shtypit dhe ishte pritur nga mendimi kritik si poet i ri me ndjesi të holla.
Në kthimin me autobus, Agimi më kishte rezervuar njërin nga vendet prapa shoferit. Në Delvinë, vendin bosh, pranë meje, e zuri një vajzë bionde, me sytë gri. Pas memecërisë sime për praninë e saj, ajo nxori nga çanta për lexim “Demonin” e Ljermontovit. Nuk i fola derisa u ndalëm për pushim te uji i ftohtë i Tepelenës. Aty kërkoi befas t’i sillja pak ujë për të pirë. Kështu u njohëm, me konstatimin e saj, se isha poet mendjemadh, që ma kishte lexuar vëllimin. Tha se ishte drejtoresha beqare e shkollës së mesme të Delvinës. Kishte mbaruar para tre vjetësh për gjuhë-letërsi dhe shkonte në Tiranë. Aq duhej, që gjithë rrugës ajo të mos më ndahej. Në Fier iu ngjitëm trenit. Pastaj të ulur përballë, hëngrëm gjuhëzat dhe qumështorin që më kishte vënë nëna në çantë. Qeshi dhe këndoi, me flokët e grunjtë që i tallaziteshin nga era e dritares nëpër fushën e Myzeqesë. Më tej, me nxitjen e saj të përsëritur, nuk lamë tema nga kultura dhe arti pa trazuar. Doli se kishim mendim unanim, me përjashtim të konceptit të saj : “Me ju të artit njeriu nuk mund të lidhet, se të lini në mes të rrugës” Dhe ishte e vërtetë. Me gjithë kundërshtimet e saj ngulmuese, aty nga mesi i rrugës, te stacioni i Rrogozhinës, zbrita për të vijuar rrugën time. Pa kaluar shumë kohë botova një cikël me poezi te revista “Ylli”. Mes tyre edhe vjershën “Tungjatjeta, Ona, Ona“ që i kushtohej pikërisht asaj. Ndërmjet vargjeve shprehej ideja, se atë ditë, kishte mbjellë trëndafila të kuq, manxuranë e rozmarinë, me të cilat kisha rënë në hall, se ajo i kishte mbjellë kollaj fare, po unë s’dija si t’i vadisja... Një javë pasi ishte shpërndarë revista “Ylli”, arriti telegrami i saj, ku thuhej: “Poezia më ka mbetur në zemër”. Dhe s’kaloi shumë kohë, kur ndjeva ca gjurmë të lehta të kërcisnin nëpër shkallaren e drunjtë të papafingos, ku kisha zyrën në muze. Sapo pashë fytyrën e asaj biondine me gazin të shpërthyer në buzë, u mahnita, ç’të kishte dashur ajo deri këtu. Tha se kishte ardhur nga Tirana me trenin e parë dhe do të kthehej sërish pas pesë orësh me trenin e dytë. U kuptua qartë, se e ardhur nga aq larg, ajo diçka të madhe priste prej meje. Por nuk mund t’i jepja përveçse një puthje poetike, si gjest mirëpritjeje. Madje të shoqëruar me mataforën: “Tek ti, unë putha Sarandën” Dhe e binda veten se, në fund të fundit, bota perëndimore i jep puthjet si paradhënie miqësore. Dhe siç tregoi koha, atë paradhënie ajo ma shpërbleu dhjetëfish pas ca vjetësh, kur shkova sërish në Sarandë. Ishte bërë zyrtare me pozitë dhe kishte në dorë strehimin. Vëllezërit e mi ishin martuar dhe banonin tri kurorë në një dhomë të vetme. I shkova në zyrë dhe sa më pa, sytë e saj u çelën si dy vela gëzimi në horizontin detar. Doli nga zyra, më qerasi me kafe dhe më tha se ishte martuar. Më premtoi se të tre vëllezërit do të merrnin tri hyrje te ndërtimet e reja në kodrën e qytetit. Dhe e bëri, jo për ryshfet a interes tjetër, po vetëm për një puthje poetike të paharruar.
Ishim një çift disi i hallakatur. Mblidheshim në shtëpi të rraskapitur e me dhimbje koke prej mbingarkesave ditore. Dhe prapë e donim njëri-tjetrin si në fillimin e hershëm.
Një mesditë të vrenjtur, Klea më trokiti në zyrë, me fytyrë po aq të vrenjtur dhe mjaft e pezmatuar. Tërë qenien e saj e kishte pushtuar një dridhmë nervoze.
- Më premto, se pas asaj që do të të tregoj, nuk ke për të bërë asnjë veprim të keq! - tha me sy të rënduar e duke iu dridhur buza.
E dinte se po t’i jepja fjalën, nuk e ktheja. Por duke e parë në atë gjendje, më vuri në pozicion të vështirë.
- Tregomë një herë si është puna, pastaj të të premtoj!
Me dorën që i dridhej, ajo preku kopsat e bluzës sime.
- Jo, dua premtimin të parin, se ti nga gjaknxehtësia mund të bësh ndonjë budallallëk…
Tepër kureshtar për ç’ka fshihej pas tronditjes së saj, u mendova një grimë dhe i dhashë fjalën.
- Thuaj për kokën e fëmijëve! – ngulmoi ajo.
- Për kokën e të dyve.
Atëherë, gjithnjë duke u dridhur nga nervozizmi e duke rrudhur fytyrën me neveri, Klea më tregoi, se i kishte shkuar në zyrë shefi i degës ushtarake, një kapiten nga Lushnja me emrin Koli. Duke përfituar nga afërsia me zyrat e grumbullimit në të njëjtën çati, ai kishte gjetur rastin kur shoqet e saj të punës kishin dalë dhe gjendej aty krejt vetëm. Shefi ia kishte sjellë bisedën rrotull besimit që kishte dega ushtarake te Klea, si person me biografi të mirë, për ta caktuar komandante skuadre në zborin me gratë. Nëse ajo do ta pranonte këtë detyrë “të rëndësishme “ që i besohej, ai do të bënte diçka edhe për të lehtësuar dokumentacionin e rënduar të të shoqit në dosjen e degës. Klea e padjallëzuar, kishte heshtur një grimë duke vrarë mendjen ç’fitonte dhe ç’humbiste nëse e pranonte apo jo këtë gradim të panevojshëm. Sakaq, mendjelehti nga baltërat e fushës së madhe, e kishte kapur nga dora dhe e kishte tërhequr për ta puthur.
- Ai tërhiq nga njëra anë e tavolinës së madhe, unë tërhiq nga ana tjetër. Dhe si e pashë që s’po më lëshonte, më hipi gjaku në kokë. Shporru more derr i ndyrë, i thashë dhe me dorën tjetër rrëmbeva kallamarin e bojës së shkrimit, e godita mu në ballë. Boja iu përhap në tërë fytyrën dhe, me nder, u bë mut deri poshtë rrobave ushtarake. Si e pa që u llangos keq, mbuloi fytyrën me duar dhe iku me vrap, rrugës prapa zyrave. Po të lutem mos bësh gjë se më dhe fjalën!…
E vërejta mendueshëm, duke fërkuar fytyrën e ashpëruar nga mjekra dyditore. Vazhdonte të kishte po atë hije pezmi e neverie që i pati rënë në fytyrë.
- Përderisa shefi kopuk e hëngri kallamarin, mos u bëj merak, se jemi jek e jek! - i thashë sa për ta qetësuar.
Por në të vërtetë, zotërimet vetjake të mashkullit i ndjeva të cenuara, aq sa, një kaktus i zi, tërë gjemba u ngrit brënda gjoksit tim. Këtij aparatçiku ushtarak të mbrapsht, që kërkonte të shfrytëzonte luftën klasore për interesat e veta, i duhej dhënë patjetër një mësim për ta mbajtur mend. Duhej të kuptonte mirë, se kundërshtarët klasorë, të duronin deri në një kufi, tej të cilit të thyenin hundët.
Pas një ore, pa dijeninë e sime shoqeje, shkova te sekretari Selenica dhe ia tregova të gjithë ngjarjen. Për më tepër, kërkova të merrte ndaj tij, të tilla masa të rrepta, që të mos lindte nevoja të hakmerresha keq e të shkoja në burg. Ai u zymtua në fytyrë nga veprimi i personit zyrtar dhe më këshilloi të ruaj gjakftohtësinë e të pres. Pas dy javësh, Koli myzeqari, u transferua në degën ushtarake të Pukës si zyrtar i thjeshtë.